Himalaya: denga renyika

eHimalaya

Makomo anogara achifadza munhu uye akagara akatenderedzwa nengano. Makomo eAmerica, iwo eAsia, ayo eAfrica. Ese mabudiriro ekare aive negomo padhuze akaapa iro basa mune yavo yenyika maonero

Hapana kana mumwe wavo aiziva, zvisinei, kuti gomo rakakwirira kwazvo pasi rose raive rakavigwa mugomo remusango: Himalaya. MuSanskrit, mutauro unoyera wechiHinduism nezvimwe zvitendero, Himalaya zvinoreva Kugara kwechando. Uye mukomana ndiye, kunze kwekuve iro rakakurumbira padenga renyika.

Himalaya mepu

Vanoona iye iri pamuganhu pakati peIndia neChina uye anopfuura Nepal. Kana uchitarisa pamepu uye uchiziva chimwe chinhu nezvenhoroondo yePasi munhu anogona kufungidzira iwo maviri matekitoni mahwendefa achidhumhana kuita yakakura 2400 kilometre mugomo arch iyo pamwe nenzira yayo inosiyana muhupamhi uye inoumba mamwe madiki emakomo madiki.

Indus rwizi

Mune mahealaya nzizi dzinoverengeka dzinozvarwa, kusanganisira Ganges neIndos, saka neimwe nzira hupenyu hwemamirioni avanhu hwakabatana nemakomo makuru aya. Mamiriro ekunze akasiyana nekuti nzvimbo yemakomo yakareba kwazvo, saka kune zvikamu zvine mamiriro ekunze anotonhora uye zvikamu zvinotonhora chaizvo, zvine chando chisingaperi.

Himalaya kubva kune satellite

Kana iwe uchifunga kuti gomo iri nderekare, saka, ndere hupenyu hwevanhu asi kwete hwehupenyu hwepasirese. Icho chiri pamusoro imwe yemakomo madiki kwazvo pasi. Sekureva kwehunyanzvi makore makumi manomwe emamirioni apfuura iyo ndiro yeIndo-Australia yaimhanya zvakanyanya (ingangoita gumi nemashanu masendimita pagore). Mamirioni makumi maviri emakore gare gare kufamba uku kwakapfigira zvachose rekare reTethys Ocean uye chimiro chakadzikira checontinent uye chakakonzera makomo kusimuka kwete kudonhera mumvura.

Izvo zvinoshamisa asi kufamba uku hakuna kumira uye Indian ndiro iri kufamba zvakanyanya zvekuti munenge mamirioni gumi emakore ichave makiromita 10 kuenda kuAsia. Uye chinonakidza chinhu ndechekuti inogadzira iyo Himalaya inoenderera ichikwira mukukwirira padanho re5 mm pagore. Haisi nyika yakafa, ivhu mukuumbwa zvachose.

Gungwa Tiicho

Gomo rakawandisa, sinou yakawanda kwazvo, pasina kupokana inofanirwa kunge iri kupfuura nzvimbo yakanaka. Uye ndizvozvo: mushure meArctic neAntarctica ndiro rechitatu rakakura uye rakakosha dhamu rechando nechando munyika. Mushure mezvose, mumakiromita ayo mazana maviri nemazana mana pakureba pane zviuru gumi nezvishanu zvegirazi uye zvinoreva zviuru zvemamirimita emvura. Pasina kutaura nzizi nemadhamu ari munzvimbo dzakasiyana.

Dziva rakakura kwazvo muHimalaya ndiYamdrokTso, muTibet, iine mazana manomwe emakiromita? Kunze kweizvi zvese makomo anokanganisa mamiriro ekunze enharaunda yakakura kwazvo uye, semuenzaniso, nekuda kwekuvapo kwayo ndeyekuti Southeast Asia inodziya nekuti inodzivirira kupfuura kwemhepo inotonhora kubva kumaodzanyemba.

Himalaya nechitendero

Himalaya vanhu

Kune akawanda masaiti mumakomo aya ane kukosha kwechitendero kumapoka akasiyana siyana. Kune maHindu, semuenzaniso, maHimalaya ndiwo samwari mwari Himavat, baba vaParvati naGanga. Kune Bhutan Buddhism makomo anovanza nzvimbo inoera iyo chitendero chavo chakavambwa.

Mune mahealaya kune zviuru zvemamongi. Pasina kuenda kumberi, muLhasa, guta guru reTibet, ndiyo Dalai Lama pekugara. Nhasi, iyi ndima inodzorwa neChina uye zvinodikanwa kukumbira mvumo yekupinda, mukuwedzera mukugadzirisa inoenderana Chinese vhiza.

Monastery mune iyo healaya

Ingotarisa pamepu kufunga izvozvo makomo aya anogarawo nemapoka evanhu mazhinji, nekufanana kwavo uye nekusiyana kwavo. Ivo vane mutauro wavo, tsika, magadzirirwo, tsika, tsika, zvipfeko. Iro igungwa rezvakasiyana.

Himalaya neGomo Everest

Everest

Gomo reEverest ndiro gomo rakakwirira kwazvo pasirese asi iye ane hanzvadzi refu refu kutenderera pano futi. Himalaya inogara kune mapfumbamwe eane gumi pakakwirira pakakwirira pasirese saka iwe unogona kuwana pfungwa yakanaka yehukuru hwayo hukuru.

Takataura pamusoro apa kuti kubonderana kwemahwendefa maviri kwakaumba nzvimbo iyi yemakomo uye kuti sezvo kuumbwa kwepasi pamahwendefa aya kwaive kwakadzika, kwakasimuka panzvimbo pekunyura mugungwa. Ndosaka Everest yakaratidza kuve nemarara emakungwa pamusoro payo anouya chaizvo kubva kugungwa rekare.

Kukwira Everest

Tinodaidza kuti Everest, mune kumwe kuiswa muEurocentric, asi kune nyika mbiri dzinoigovana ine mamwe mazita: inonzi Chomolungma weTibetan uye Sagarmatha weNepalese. Icho chikamu chemakomo eMahalangur anoyambuka nyika mbiri idzi. Muchokwadi, iyo muganho muganho unopfuura pamusoro peiyo yepamusoro peEverest.

Everest Iyo yakareba 8.848 metres pamusoro pegungwa uye gore rega rega inokwezva mazana evakwiri vemakomo avo vanoshuvira kusvika pamusoro. Wakaona bhaisikopo Everest? Iyo inoratidzira iyi nhanho zvakanaka, manzwiro ayo uye njodzi. heyi nzira mbiri dzekukwira EverestImwe inouya ichibva kuNepal uye imwe ichibva Tibet. Maodzanyemba neNorth zvakateedzana.

Kumusoro kuchamhembe kweEverest

Nzira yekutanga ndiyo yakajairwa uye kunyangwe isina kunyanya kuoma nekuda kwekukwira pachayo, yakaoma nemamiriro ekunze uye nezvazvinoita kumuviri wemunhu. MaChirungu ndiwo akatanga kukwira Everest Kunyangwe ivo vasina kusvika kumusoro ipapo ipapo uye vakangosvika chete zviuru zvinomwe zvemamita ekureba. Imwe nzendo muna 7 yakakwira kusvika pamamita mazana masere nemakumi masere nemakumi mairi uye yakaratidza chiitiko chakakosha muhukama pakati pemunhu negomo.

Iyo 1924 expedition inofanirwa kuve iyo yakasvika pamusoro asi vaviri vanokwira vakatsakatika uye mutumbi weumwe wavo wakangowanikwa muna 1999 pakukwirira kwemamita 8155, kuchamhembe. Idzi nzendo dzese dzaibva kudivi iri kubvira panguva iyoyo Nepal yairambidza kuyedza padivi rayo. Nenzira iyi, zviri pamutemo, iyo yepamusoro yakasvika muna 1953: Edmund Hillary uye Tenzing Norgay ndivo vekutanga uye vakazviita, panguva ino, kumeso kwekumaodzanyemba.

Zvese izvi kubva pane zvakaratidzwa, sezvandataura, Eurocentric. Chokwadi ndechekuti pamwe mumwe munhu akauya kare. MaChinese pachawo anoti kubvira kutanga kwezana ramakore gumi nemasere gomo rinowanikwa mune zvinyorwa zvavo nemamepu.

Himalaya mune hunyanzvi

Makore manomwe muTibet

Kune runako rwayo, nekukura kwayo, uye nehukuru hwayo, iyo Himalaya yakakanganisa vanhu vazhinji, kune vanyori, vapendi uye padhuze nenguva, vatungamiriri vemafirimu uye vanyori vezviratidzo.

Saka, isu tine mafirimu Everest, Tintin muTibet, Vertical Limit, akati wandei edhisheni dze Tomb Raider, Makore manomwe muTibet naBrad Pitt, mabhuku eThe Kingdom of the Golden Dragon naIsabel Allende kana Kim, naRudyard Kipling.


Siya yako yekutaura

Your kero e havazobvumirwi ichibudiswa. Raida minda anozivikanwa ne *

*

*